Zamówienia na ponad 70 milionów złotych zostały udzielone niezgodnie z ustawą Prawo zamówień publicznych
Prezes Urzędu Zamówień Publicznych wniósł do sądu pozew o stwierdzenie nieważności umów na świadczenie usług informatycznych przy realizacji programu PESEL 2. Wartość kontraktów zawartych poza ustawą Prawo zamówień publicznych wyniosła ponad 70 milionów zł. Wdrożeniem programu PESEL 2 zajmuje się Centrum Projektów Informatycznych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji. Nieprawidłowości w przetargu na rozwój systemu ewidencyjnego wyszły podczas doraźnej kontroli. W jej trakcie okazało się, że zamawiający nie dotrzymał obowiązku zastosowania przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych (dalej: ustawa Pzp), choć wartość całego zamówienia była większa od ustawowego progu. Nie można dzielić zamówienia na części w celu obejścia ustawy Prawo zamówień publicznych Centrum zaniechało bowiem łącznego oszacowania wartości zamówienia z wartością przewidywalnych zamówień na jego modyfikację i podzieliło zamówienie na części. Kontrola wykazała również, że do udzielenia trzech części zamówień zastosowano tryb z wolnej ręki, bezpodstawnie powołując się na prawa autorskie i doświadczenie wykonawcy, który w rezultacie wygrał przetarg. Zdaniem centrum tylko twórca oprogramowania informatycznego mógł wykonać jego modyfikację. Wartość umowy zawartej poza ustawą Prawo zamówień publicznych na dostarczenie oprogramowania informatycznego wyniosła około 45.000 złotych. Natomiast na jej podstawie udzielono 3 zamówień w trybie z wolnej ręki na modyfikację dostarczonego oprogramowania o wartości ponad 70.000.000 zł. Złożenie pozwu o stwierdzenie nieważności umów zawartych w wyniku wadliwie przeprowadzonych procedur prezes UZP uzasadnia potrzebą wyeliminowania negatywnego zjawiska, jakim jest uzależnianie zamawiających od pierwotnego wykonawcy oprogramowania informatycznego, co skutkuje udzielaniem kolejnych zamówień w trybie z wolnej ręki, które wielokrotnie przekraczają swą wartością zamówienie podstawowe. Zamawiający nie mogą przez swoje działanie eliminować konkurencji na rynku Zdaniem prezesa UZP uzależnienie się od pierwotnego dostawcy oprogramowania ogranicza konkurencję wśród firm ubiegających się o zamówienia na systemy informatyczne. Ponadto nie pozwala efektywnie wydawać publicznych środków.
Tajemnica przedsiębiorstwa w treści oferty – Krajowa Izba Odwoławcza wskazuje, kiedy wykonawca ma prawo zastrzec jawność dokumentów
Zastrzeżenie w treści oferty informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa jest wyjątkiem od zasady jawności postępowania o zamówienie publiczne określonej w art. 8 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych. W związku z tym zamawiający powinien każdorazowo badać, czy utajnione dane rzeczywiście dotyczą informacji podlegających ochronie. Jeśli nie, wówczas zastrzeżenia tajemnicy przedsiębiorstwa należy uznać za bezskuteczne i je ujawnić.
Wyrok KIO z 8 marca 2013 r.; sygn. akt KIO 426/13 (22 ust. 1 pkt 2 ustawy Pzp)Zamawiający musi tak wyznaczyć warunki udziału aby uzyskać równowagę między swoimi wymaganiami a umożliwieniem wzięcia udziału w przetargu wykonawców
Teza Warunki udziału w postępowaniu powinny być formułowane w taki sposób, aby firmy działające na danym rynku usług miały szansę konkurowania o zamówienie. Zachowanie zasady uczciwej konkurencji i równego traktowania zamówień publicznych obowiązuje zamawiających na każdym etapie postępowania. Jednak organizator przetargu nie może być zupełnie pozbawiony mechanizmu oceny oferentów zgodnie ze potrzebami swojej jednostki.
Wyrok KIO z 6 marca 2013 r.; sygn. akt KIO 401/13 (art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy Pzp) Odpowiedzi udzielone na pytania do specyfikacji istotnych warunków zamówienia mają wpływ na kształt ofert wykonawców
Teza Niezgodność oferty ze specyfikacją istotnych warunków zamówienia, która prowadzi do jej odrzucenia, musi polegać na sprzeczności zobowiązania, które na siebie przyjmuje wykonawca, z oczekiwaniami zamawiającego. Odrzucenie oferty nastąpi również jeśli oferent w sposób niezgodny ze specyfikacją wyrazi, opisze i potwierdzi zakres sposobu realizacji zamówienia ,nawet przy jego materialnej zgodności z wymaganiami zamawiającego.
Wyrok KIO z 19 marca 2013 r.; sygn. akt KIO 529/13 (art. 24 ust. 2 pkt 4 ustawy Pzp)Wykonawca może złożyć dodatkowe dokumenty na potwierdzenie spełnienia warunków udziału w postępowaniu
Teza Zasadą jest, że wykonawca w terminie składania ofert musi złożyć ofertę kompletną pod względem zarówno podmiotowym, jak i przedmiotowym. Ustawodawca dopuścił jednak w art. 26 ust. 3 ustawy Prawo zamówień publicznych odstępstwo od tej zasady. Przewidział możliwość uzupełniania oświadczeń lub dokumentów, które złożone wraz z ofertą zawierają błędy lub których nie złożono w wyniku przeoczenia czy omyłki.
Wyrok KIO z 18 marca 2013 r. ; sygn. akt KIO 478/13 (art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy Pzp)Nie wszystkie braki w ofercie wykonawcy można poprawić
Teza Jeżeli harmonogram rzeczowo-finansowy był wymagany w specyfikacji istotnych warunków zamówienia, to stanowi on treść oferty wykonawcy. Tak więc jego niewypełnienie lub nieuzupełnienie na żądanie zamawiającego może być przyczyną odrzucenia oferty.
Wyrok KIO z 11 marca 2013 r.; sygn. akt KIO 430/13 (art. 90 ust. 1 ustawy Pzp)Niska cena nie zawsze musi oznaczać rażąco niska
Teza Niedopuszczalne jest automatyczne klasyfikowanie najtańszej oferty jako zawierającej rażąco niską cenę jedynie na podstawie procentowego odniesienia jej wartości do wartości szacunkowej przedmiotu zamówienia i wartości innych ofert. Zamawiający powinien sprawdzić, czy wystąpiły obiektywne czynniki wpływające na wysokość zaproponowanej kwoty. Taki obowiązek wynika z art. 90 ust. 2 ustawy Prawo zamówień publicznych.
Próba kompromisu między zamawiającymi a wykonawcami, takie są założenia najnowszego projektu nowelizacji ustawy Pzp
Z ustawy Prawo zamówień publicznych znikną przepisy umożliwiające wykluczenie wykonawców, którzy nienależycie wykonali zamówienie lub odstąpili od umowy z własnej winy. Zmienią się również przepisy dotyczące rażąco niskiej ceny. Zamawiający będą musieli żądać wyjaśnień od oferentów w zakresie zbyt niskich kosztów realizacji oferty. M.in. takie założenia przewiduje projekt nowelizacji Pzp przedstawiony przez Urząd Zamówień Publicznych. Jak zmiany wpłyną na relację między zamawiającymi a wykonawcami? Zapytaliśmy o to eksperta w dziedzinie zamówień publicznych Andrzelę Gawrońską-Baran.
