Przesłanki wykluczenia wykonawcy z postępowania niezgodne z prawem unijnym

Komisja Europejska postanowiła pozwać Polskę przed Trybunał Sprawiedliwości UE za niewłaściwe wdrożenie unijnej dyrektywy dotyczącej procedur udzielania zamówień publicznych na roboty budowlane, dostawy i usługi. Zdaniem Komisji polskie przepisy utrudniają dostęp do rynku zamówień.

Przegląd najnowszego orzecznictwa KIO

 Zamawiający musi mieć podstawy do tego, aby wezwać wykonawcę do wyjaśnienia ceny ofertowej

Teza Cena rażąco niska jest oderwana od realiów rynkowych, nierealistyczna i niepozwalająca na wykonanie przedmiotu zamówienia z należytą starannością. Ceną rażąco niską jest w szczególności cena obliczona poniżej kosztów wytworzenia usługi.Wyrok KIO z 12 czerwca 2013 r.; sygn. akt KIO 1297/13 (art. 90 ustawy Pzp)

Zamawiający musi mieć pewność, że wykonawca podał nieprawdziwe informacje

Teza Przesłanka wykluczenia, o której mowa w art. 24 ust. 2 pkt 3 ustawy Prawo zamówień publicznych, wymaga uzyskania ponad wszelką wątpliwość pewności, że wykonawca podał nieprawdziwe informacje. Jest to szczególna przesłanka, wymagająca każdorazowo jednoznacznego przesądzenia nieprawdziwości twierdzeń zawartych w ofercie wykonawcy. Ustalenie, czy też potwierdzenie nieprawdziwości informacji musi mieć zatem charakter definitywny i kategoryczny.Wyrok KIO z 22 lipca 2013 r.; sygn. akt KIO 1649/13 

 Zamówienia tego samego rodzaju możliwe w ramach jednego postępowania

Nabywanie towarów o podobnym przeznaczeniu lub funkcji od jednego wykonawcy, to podstawowa zasada, jakiej powinien przestrzegać zamawiający dokonując zakupów w ramach jednego postępowania o zamówienie publiczne - wynika z najnowszej opinii prawnej Urzędu Zamówień Publicznych.

 Samorządy mają łatwiej z przetargami na sprzedaż nieruchomości

Termin wniesienia wadium na 3 dni przed planowanym postępowaniem o zamówienie publiczne oraz sposób publikacji ogłoszenia o przetargu, to wynik przyjętego przez rząd rozporządzenia w sprawie sposobu i trybu przeprowadzania przetargów oraz rokowań na zbycie nieruchomości.

   Konsorcjum w przetargu - praktyczne wskazówki KIO, jakie problemy mogą się wiązać z udziałem wykonawców ubiegających się o udzielenie zamówienia

Konsorcjum jest to związek kilku przedsiębiorstw, który powstaje w celu dokonania wspólnego przedsięwzięcia czy osiągnięcia jakiegoś celu gospodarczego. Mogą je utworzyć: osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne, jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej.

 Nie tylko gminy ponoszą odpowiedzialność za opóźnienia związane w wyłonieniem firm zajmujących się odbiorem odpadów

Wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z 6 maja 2013 r.; sygn. akt KIO 920/13 (art. 87 ust. 2 ustawy Pzp) Świadomego działania wykonawcy nie można uznać za omyłkę czy przypadkowe przeoczenie

Teza Oczywiste omyłki w ofercie polegają na tym, że pisemne oświadczenie woli wykonawcy jest niezgodne ze świadczeniem rzeczywiście oferowanym zamawiającemu. Przy czym jej usunięcie jest możliwe bez konieczności odwoływania się do innych dokumentów, ponieważ istnieje jeden możliwy sposób jej poprawienia. Natomiast jeśli z treści oferty wynika, że wykonawca podjął świadomą decyzję o wpisaniu do oferty terminu realizacji zamówienia innego niż wymagany przez zamawiającego, to nie sposób mówić o omyłce.

Wyrok KIO z 7 maja 2013 r.; sygn. akt KIO 898/13 (art. 38 ust. 4 ustawy Pzp) Zamawiający ma prawo do dokonania modyfikacji postanowień siwz, aż do upływu terminu składania ofert

Zamawiający może zmieniać specyfikację istotnych warunków zamówienia zawsze, jeżeli wymaga tego należyta staranność w przeprowadzeniu postępowania. Ponieważ przepisy nie stawiają żadnych barier w tym zakresie, można przyjąć, iż każda potrzeba zmiany siwz będzie uzasadniona.

 Jednostki badawczo-rozwojowe nie są zwolnione ze stosowania ustawy Pzp

Utrata przez jednostki badawczo-rozwojowe statusu podmiotu sektora finansów publicznych nie prowadzi do wyłączenia go z kręgu zamawiających w rozumieniu ustawy Pzp. System zamówień publicznych obejmuje różne kategorie podmiotów, a nie tylko te z sektora finansów publicznych – wskazał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 14 lutego 2013 r. o sygn. akt V SA/Wa 2469/12.

Wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z 19 kwietnia 2013 r.; sygn. akt KIO 792/13 (art. 46 ust. 4a ustawy Pzp)Wadium ma na celu zabezpieczyć interesy zamawiającego

Teza Wadium, które nie pozwala zamawiającemu na uznanie, że będzie możliwa jego wypłata w sytuacjach określonych w art. 46 ust. 4a i 5 ustawy Pzp, zostanie potraktowane jak w ogóle niewniesione. Jeśli przesłanki wymienione w przywołanym przepisie są wprost wymienione w treści gwarancji bankowej, to zamawiający nie będzie miał trudności z ewentualną wypłatą wadium.

 W postępowaniu przed KIO liczy się siła argumentów, czyli jak przebiega rozprawa przed KIO

Informacje na temat terminów odwołania tego, co można zarzucić wykonawcy, oraz jakie są możliwe rozstrzygnięcia Krajowej Izby Odwoławczej - znajdziemy w ustawie Pzp. Jednak jak w praktyce wygląda rozprawa przed Krajową Izbą Odwoławczą? Jak strony powinny się do niej przygotować, aby bronić swojego stanowiska? O szczegóły postępowania przed Izbą postanowiliśmy spytać praktyka w dziedzinie zamówień publicznych, radcę prawnego, w latach 2010-2012 członka Krajowej Izby Odwoławczej oraz zespołu zeszytów orzeczniczych „Zamówienia publiczne w orzecznictwie”, wydawanych przez Urząd Zamówień Publicznych (zeszyt 11), Katarzynę Ronikier-Dolańską.

Wyrok KIO z 5 kwietnia 2013 r.; sygn. akt KIO 668/13 (art. 22 ust. 1 ustawy Pzp)Wystarczy, jeśli jeden z konsorcjantów będzie miał odpowiednie uprawnienia w zakresie odbioru odpadów komunalnych

Teza Aby uznać, że całe konsorcjum spełnia warunek wykonywania działalności wymagającej zezwoleń albo licencji, wystarczy, gdy jeden z wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia ma stosowne uprawnienia. Przyjęcie odmiennego wniosku przeczyłoby istocie konsorcjum, które z reguły zawiązywane jest w celu połączenia potencjałów i sprostaniu warunkom udziału w postępowaniu.

 Zamówienia na ponad 70 milionów złotych zostały udzielone niezgodnie z ustawą Prawo zamówień publicznych 

  Prezes Urzędu Zamówień Publicznych wniósł do sądu pozew o stwierdzenie nieważności umów na świadczenie usług informatycznych przy realizacji programu PESEL 2. Wartość kontraktów zawartych poza ustawą Prawo zamówień publicznych wyniosła ponad 70 milionów zł. Wdrożeniem programu PESEL 2 zajmuje się Centrum Projektów Informatycznych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji. Nieprawidłowości w przetargu na rozwój systemu ewidencyjnego wyszły podczas doraźnej kontroli. W jej trakcie okazało się, że zamawiający nie dotrzymał obowiązku zastosowania przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych (dalej: ustawa Pzp), choć wartość całego zamówienia była większa od ustawowego progu. Nie można dzielić zamówienia na części w celu obejścia ustawy Prawo zamówień publicznych Centrum zaniechało bowiem łącznego oszacowania wartości zamówienia z wartością przewidywalnych zamówień na jego modyfikację i podzieliło zamówienie na części. Kontrola wykazała również, że do udzielenia trzech części zamówień zastosowano tryb z wolnej ręki, bezpodstawnie powołując się na prawa autorskie i doświadczenie wykonawcy, który w rezultacie wygrał przetarg. Zdaniem centrum tylko twórca oprogramowania informatycznego mógł wykonać jego modyfikację. Wartość umowy zawartej poza ustawą Prawo zamówień publicznych na dostarczenie oprogramowania informatycznego wyniosła około 45.000 złotych. Natomiast na jej podstawie udzielono 3 zamówień w trybie z wolnej ręki na modyfikację dostarczonego oprogramowania o wartości ponad 70.000.000 zł. Złożenie pozwu o stwierdzenie nieważności umów zawartych w wyniku wadliwie przeprowadzonych procedur prezes UZP uzasadnia potrzebą wyeliminowania negatywnego zjawiska, jakim jest uzależnianie zamawiających od pierwotnego wykonawcy oprogramowania informatycznego, co skutkuje udzielaniem kolejnych zamówień w trybie z wolnej ręki, które wielokrotnie przekraczają swą wartością zamówienie podstawowe.   Zamawiający nie mogą przez swoje działanie eliminować konkurencji na rynku Zdaniem prezesa UZP uzależnienie się od pierwotnego dostawcy oprogramowania ogranicza konkurencję wśród firm ubiegających się o zamówienia na systemy informatyczne. Ponadto nie pozwala efektywnie wydawać publicznych środków.

 Tajemnica przedsiębiorstwa w treści oferty – Krajowa Izba Odwoławcza wskazuje, kiedy wykonawca ma prawo zastrzec jawność dokumentów

Zastrzeżenie w treści oferty informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa jest wyjątkiem od zasady jawności postępowania o zamówienie publiczne określonej w art. 8 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych. W związku z tym zamawiający powinien każdorazowo badać, czy utajnione dane rzeczywiście dotyczą informacji podlegających ochronie. Jeśli nie, wówczas zastrzeżenia tajemnicy przedsiębiorstwa należy uznać za bezskuteczne i je ujawnić.

 Dokumenty od wykonawców – Krajowa Izba Odwoławcza radzi, jak składać i uzupełniać dokumenty i oświadczenia w postępowaniu przetargowym

Zamawiający możesz żądać od wykonawców biorących udział w postępowaniu o zamówieniu, wyłącznie oświadczeń lub dokumentów niezbędnych do przeprowadzenia postępowania (art. 25 ust. 1 ustawy Pzp). Są to oświadczenia lub dokumenty potwierdzające spełnianie: warunków udziału w postępowaniu, przez oferowane dostawy, usługi lub roboty budowlane określonych wymagań. Wykaz tych dokumentów został określony w rozporządzeniu w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy, oraz form, w jakich dokumenty mogą być składane. Jeśli zdarzy się tak, że wykonawcy nie złożyli odpowiednich dokumentów lub złożyli jednak zawierają one błędy to zamawiający zgodnie z art. 26 ust. 3 ustawy Pzp ma obowiązek wezwania wykonawców, którzy w określonym terminie nie złożyli wymaganych oświadczeń lub dokumentów, o których mowa w art. 25 ust. 1 ustawy Pzp, lub którzy nie do ich złożenia w wyznaczonym terminie. Chyba że mimo ich złożenia oferta wykonawcy podlega odrzuceniu albo konieczne byłoby unieważnienie postępowania.

Wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z 20 lutego 2013 r.; sygn. akt KIO 304/13 (art. 93 ust. 1 pkt 6 ustawy Pzp)Unieważnienie postepowania o zamówienie może nastąpić tylko w wyjątkowych okolicznościach

Teza Założenie zamawiającego, że po unieważnieniu przetargu będzie miał szansę uzyskać korzystniejsze cenowo oferty, nie oznacza, że prowadzenie postępowania lub wykonanie zamówienia nie leży w interesie publicznym. Z takiego powodu można by unieważnić każde postępowanie, w którym zamawiający nie jest zadowolony z uzyskanych cen lub też widziałby możliwość uzyskania cen jeszcze niższych.

 Wyrok KIO z 28 stycznia 2013 r.; sygn. akt KIO 66/13 (art. 26 ust 2b ustawy Pzp)Korzystanie z zasobów innych podmiotów nie musi przybrać formy podwykonawstwa

Teza Wykonawca może polegać na wiedzy i doświadczeniu, potencjale technicznym, osobach zdolnych do wykonania zamówienia lub zdolnościach finansowych innych podmiotów, niezależnie od charakteru prawnego łączących go z nimi stosunków. W takiej sytuacji zobowiązany jest udowodnić zamawiającemu, że będzie dysponował zasobami niezbędnymi do realizacji zamówienia. W tym celu powinien przede wszystkim przedstawić pisemne zobowiązanie podmiotów trzecich do oddania mu do dyspozycji niezbędnych zasobów na okres korzystania z nich przy wykonaniu zamówienia.

 Krajowa Izba Odwoławcza musi badać, czy odwołanie wpłynie na bieg przetargu publicznego

Uwzględnienie odwołania może nastąpić tylko w przypadku, gdy naruszenie przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych wywiera lub może wywrzeć istotny wpływ na wynik postępowania o udzielenie zamówienia publicznego – orzekł Sąd Okręgowy w Warszawie w wyroku z 4 marca 2013 r.; sygn. akt V Ca 3270/12. Wyrok został wydany w następstwie skargi prezesa Urzędu Zamówień Publicznych na wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z 31 października 2012 r. o sygn. akt KIO 2115/12, KIO 2129/12).

Zmiana ustawy Pzp dąży do rozwoju systemu zamówień publicznych, co niewątpliwie jest korzystne tak dla zamawiających 

Dnia 20 lutego weszły zmiany nowelizacji ustawy Prawo zamówień publicznych z 12 października 2012 r. Początki funkcjonowania nowych przepisów to zawsze ciężki okres dla osób zajmujących się przetargami. Pojawiając się wątpliwości interpretacyjne, a nie ma jeszcze orzecznictwa Krajowej Izby Odwoławczej ani opinii Urzędu Zamówień Publicznych. Co zrobić, jeśli nie wiadomo, jak zastosowywać dany przepis. O wszystkie problematyczne kwestie zapytaliśmy wiceprezesa Urzędu Zamówień Publicznych.

Wyrok KIO z 3 stycznia 2013 r.; sygn. akt KIO 2823/12 (art. 26 ust. 3 ustawy Pzp)Udział w realizacji prac nie zawsze musi przybrać postać podwykonawstwa

 Teza Z art. 26 ust. 2b ustawy Prawo zamówień publicznych nie wynika obowiązek zapewnienia udziału podmiotu udostępniającego swój potencjał w realizacji zamówienia wyłącznie w charakterze podwykonawcy. Niewskazanie w formularzu oferty robót powierzonych podwykonawcy nie oznacza, że wykonawca zamierza samodzielnie wykonać wszystkie prace.

Wyrok KIO z 27 listopada 2012 r.; sygn. akt KIO 2499/12Wycena niektórych pozycji kosztorysu ofertowego na 0 złotych nie powoduje konieczności odrzucenia oferty 

Cena jednostkowa 0 złotych stanowi określoną wartość. Dlatego podanie niektórych cen jednostkowych w kosztorysie ofertowym o takiej wartości nie może być traktowane jako pominięcie pozycji kosztorysu czy błąd w obliczeniu ceny.

Wyrok KIO z 22 listopada 2012 r.; sygn. akt KIO 2494/12 (art. 26 ust. 3 ustawy Pzp)Nie można wzywać dwukrotnie do uzupełnienia tego samego dokumentu

Dokumenty niezłożone razem z ofertą czy wnioskiem o dopuszczenie do udziału w postępowaniu muszą być uzupełnione poprawnie. Nie może być tak, że wykonawca najpierw uzupełnia brakujące dokumenty, a dopiero potem poprawia ich wady.

Złożenie podobnych ofert nie może być automatycznie uznane za zmowę przetargową

Zakazane są porozumienia, których celem lub skutkiem jest wyeliminowanie, ograniczenie lub naruszenie w inny sposób konkurencji na rynku. Zmowa przetargowa może polegać na uzgadnianiu przez przedsiębiorców przystępujących do przetargu warunków składanych ofert. Jednak wykonawcy, którzy złożyli podobne oferty, nie mogą być automatycznie traktowani jako naruszający zakaz nieuczciwej konkurencji.

Zamawiający może wykluczyć wykonawcę, z którym rozwiązał umowę zawartą poza procedurą udzielania zamówień publicznych

Sąd Okręgowy w Warszawie orzekł, że wykluczenie wykonawcy z postępowania, o którym mowa w art. 24 ust. 1 pkt 1a ustawy Prawo zamówień publicznych (dalej: ustawa Pzp), może dotyczy również przypadków, gdy umowa między zamawiającym a wykonawcą nie została zawarta w trybie procedury udzielania zamówień publicznych.